“Najlepszy burmistrz, król”, to zdanie, które podsumowuje uczucia ówczesnych mieszkańców Madrytu. Prado i Puerta de Alcalá są wspaniałym przykładem neoklasycystycznej urbanistyki Madrytu Habsburgów (hiszp. El Madrid de los Austrias). Zarówno Austriacy, jak i Burbonowie cenili sobie zbiory artystyczne, które sprawiły, że Madryt, mówiąc obrazowo, stał się jednym z najbogatszych miast na świecie. Duża część z nich jest przechowywana w Muzeum Prado, które wraz z Muzeum Narodowym Centrum Sztuki Królowej Zofii i Fundacją Thyssen Bornemisza stanowi część tzw. Art Walku. 

Poza stolicą (ale na terenie regionu Madrytu, który od 1983 roku jest autonomiczną wspólnotą), władcy wybrali i wzbogacili dla swojej rekreacji – zwłaszcza łowieckiej – Królewskie Miejsca El Pardo, Aranjuez i San Lorenzo de El Escorial. Wyróżnia się również miasto uniwersyteckie Alcalá de Henares, które posiada jedno z najbogatszych dziedzictw monumentalnych w regionie.

Stare miasto

Wybudowany przez Gómeza de Mora w 1619 roku Plaza Mayor jest architektonicznym centrum Madrytu Habsburgów. Po północnej stronie wyróżnia się Casa de la Panadería, która została przebudowana przez Donoso w 1672 roku i posiada kolorową fasadę ozdobioną malowidłami ściennymi. W środku stoi pomnik jeździecki Filipa III, dzieło Juana de Bolonia i Pietro Tacca. W pobliżu znajduje się Pałac Santa Cruz (XVII wiek) i kościół San Isidro (1622 rok), który był katedrą Madrytu, aż do otwarcia katedry Matki Bożej Almudena (1993 rok) i przechowuje relikwie San Isidro, patrona miasta.

W okolicach Almudena, przy placu Cascorro, w każdą niedzielę i święto odbywa się słynny targ El Rastro. Główna ulica przed nami to Plaza de la Villa, z siedzibą starego miasta Madrytu (1693-2007), wieżą Lujanes (XV wiek) i Casa de Cisneros. Skręcając na koniec w Calle Mayor przez Bailén, dociera się do Pałacu Królewskiego, wspaniałego budynku we francuskim guście, którego konstrukcja zajmowała prestiżowych artystów i architektów od czasów Filipa V do Elżbiety II, promującej elegancki plac defilad. Sala Kolumnowa, kaplica, apteka, Ogrody Sabatini i Ogrody Campo del Moro to jedne z najpiękniejszych i najbardziej znaczących przestrzeni. 

Przed pałacem, przecinając Plaza de Oriente, położony jest Teatr Królewski. W kierunku Puerta del Sol, znajduje się klasztor Descalzas Reales, który został założony w 1556 roku przez Juana de Austria i posiada cenny zbiór dzieł sztuki.

Madryt Burboński

Królewska Akademia Sztuk Pięknych San Fernando (1752), znajdująca się na początku ulicy Alcalá, była jednym z najwybitniejszych zabytków w twórczości Burbonów. Z tego miejsca rozciąga się przyjemny spacer przez kasyno w Madrycie, Círculo de Bellas Artes, el Ateneo, domu, w którym mieszkał Lope de Vega i klasztor Trinitarias, w którym pochowany jest Cervantes.

 W pobliżu znajduje się Gran Vía, otoczona godnymi uwagi budynkami z XIX i XX wieku, stanowiącymi obecnie jeden z głównych ośrodków handlowych miasta i skupiającymi teatry, w których odbywają się najważniejsze wydarzenia muzyczne. 

Z Plaza de Cibeles, centrum najbardziej dostojnego i typowego Madrytu, można zobaczyć Puerta de Alcalá, zbudowaną przez Sabatiniego w 1778 roku, a spacerując po Paseo del Prado wzrok przyciągają wspaniałe, okazałe budynki, pałace, fontanny i luksusowe hotele: między innymi Bank Hiszpanii (1891), Giełda Papierów Wartościowych (1884), Hotel Ritz (1910), Pałac Villahermosa (1806), fontanna Neptuna (1780), gdzie fani Atlético de Madrid świętują swoje sportowe triumfy, Hotel Palace (1912), Muzeum Prado (1785) i Królewski Ogród Botaniczny (1781). 

Na końcu Paseo del Prado, na Plaza del Emperador Carlos V znajduje się stacja Atocha, której stare żelazowo-szklane lobby o modernistycznym stylu zostało przekształcone w spektakularną szklarnię tropikalną. 

Idąc w górę Cuesta de Moyano, wśród starych księgarń, dotrzesz do Ogrodów Retiro, prezentu hrabiego-księcia Olivares dla Filipa IV, którego 130 hektarów drzew, promenad, stawów, fontann, altanek i posągów to prawdziwa oaza pośród duszącego się miasta.

Art Walk

Położone na tej samej osi i w niewielkiej odległości od siebie, trzy madryckie galerie sztuki tworzą złoty trójkąt zbiorów sztuki: 

– Muzeum Prado. Isabel de Braganza, żona Ferdynanda VII, otworzyła tę kolekcję w 1819 roku, która dziś liczy prawie 8000 obrazów. Tylko część z nich można podziwiać w stałej ekspozycji (około 1 150) mimo rozbudowy muzeum w 2008 roku, zaprojektowanej i kierowanej przez architekta Rafaela Moneo, która zwiększyła powierzchnię o ponad 50%.

Prado jest najlepszą galerią sztuki na świecie, z największą koncentracją arcydzieł malarstwa europejskiego. Do jego największych atrakcji należą Panny dworskie i czarne obrazy Velazqueza oraz Rodzina Karola IV Goi, a także Ogród rozkoszy ziemskich – między innymi obrazami Hieronima Boscha.

– Fundacja Thyssen-Bornemisza. Powstała w 1992 roku w pałacu Villahermosa, jest bez wątpienia najważniejszą prywatną kolekcją na świecie. Posiada dzieła od XIII wieku do współczesności, choć swoją sławę zawdzięcza malarstwu mistrzów szkół flamandzkich i holenderskich XVII wieku, autorów szkoły amerykańskiej XIX wieku oraz rosyjskich konstruktywistów i niemieckich ekspresjonistów XX wieku. 

– Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía. Oprócz Guernica Picassa, która ma swoje własne pomieszczenie, w centrum znajduje się bardzo ważna kolekcja malarstwa współczesnego – Dalí, Miró, Juan Gris. 

Organizowane są tu również wystawy czasowe głównych ruchów XX wieku. W 2013 roku Muzeum pobiło swój historyczny rekord, przyjmując ponad trzy miliony zwiedzających podczas promocji wystawy o Dalím, którą odwiedziło ponad 700 000 osób.

Kolejnym punktem odniesienia dla Art Walku i unikalną przeciwwagą dla Prado i Thyssen-Bornemisza jest Muzeum Marynarki Wojennej, z jedną z najbogatszych kolekcji marynarki wojennej na świecie. 

W 2008 roku zainaugurowano również Caixa Forum Madryt w samym sercu trójkąta artystycznego, centrum kulturalne poświęcone głównie wystawom czasowym, z sugestywnym pionowym ogrodem na fasadzie. 

Nieco dalej na północ, w centrum Plaza de Cibeles, znajduje się Palacio de Cibeles, który został odnowiony w latach 2005-2007, aby stać się nową siedzibą rady miejskiej stolicy. Jego udoskonalenie oznaczało również stworzenie nowego centrum wystawienniczego CentroCentro, a także otwarcie tarasu widokowego, z którego roztacza się wspaniały widok na stolicę. Na legendarnym madryckim placu, na którym świętowano tytuły Real Madryt, znajduje się również Pałac Linares, siedziba Casa de América. Jest to jedna z najważniejszych instytucji kulturalnych w kraju, zainaugurowana w 1992 r. w celu zacieśnienia więzi między Hiszpanią a kontynentem amerykańskim. 

Niedaleko, obok Plaza de Colón, wyróżnia się budynek Biblioteki Narodowej (1892), w którym znajdują się kopie wszystkich książek wydanych w Hiszpanii oraz bardzo cenna kolekcja inkunabułów, rękopisów, druków, rysunków, fotografii, nagrań dźwiękowych, partytur muzycznych, itp. 

Tuż za nim znajduje się Narodowe Muzeum Archeologiczne (MAN), otwarte w 1867 roku i uważane za najważniejsze muzeum historyczne w Hiszpanii. Po gruntownej renowacji, w 2014 roku ponownie otworzyło swoje drzwi, wykorzystując nowoczesne zasoby technologiczne i komunikacyjne, aby poprawić wrażenia gości. W 40 pokojach znajduje się 13 000 obiektów, które tworzą jeden z najlepszych zbiorów archeologicznych na świecie. Wśród jego symbolicznych dzieł jest Dama Elche, artystyczna kulminacja ludów iberyjskich.

Wizyta Świątyni Debod jest olśniewającym doświadczeniem. Bardzo blisko Plaza de España, w Madrycie znajduje się ta autentyczna egipska świątynia z II wieku przed naszą erą. Egipt podarował ją Hiszpanii w 1968 r. za udział w kampanii UNESCO na rzecz ratowania sanktuariów w regionie Nubii, zalanych przez budowę tamy asuańskiej.

Ciągła przemiana

Madryt jest miastem w ciągłym ruchu i transformacji. Jego ciągła metamorfoza była odczuwalna ze szczególną intensywnością w kwietniu 2011 r. wraz z inauguracją Madrid Río, sześciokilometrowego parku biegnącego od Calle Ribera de Manzanares do Legazpi.

 Środowisko kryje w sobie ogromną masę betonu M-30 i ugruntowało się jako udana alternatywa wypoczynku dla mieszkańców Madrytu i jego gości, z 30 km ścieżek rowerowych, dla rolek, skateboardingu, wspinaczki, piłki nożnej, wioślarstwa, tenisa, koszykówki, placów zabaw, itp. Również rynki starej dzielnicy przystosowały się i stały się w ostatniej dekadzie gastronomicznymi przestrzeniami z produktami delikatesowymi, które można degustować na miejscu. Do rynku San Miguel (znajdującego się na placu o tej samej nazwie, obok Calle Mayor), odnowionego w 2009 roku i pioniera tej nowej i udanej koncepcji, dołączył rynek San Antón (Calle Augusto Figueroa); San Ildefonso (róg Calle Fuencarral i Santa Bárbara); Barceló (Barceló 8); Platea (Calle Goya 5-7); San Fernando (Embajadores 41); Moncloa (Arcipreste de Hita, 10) i rynek ekologiczny Huerto Lucas (San Lucas 13). 

Do najbardziej klasycznego Madrytu i jego najbardziej tradycyjnych zakątków dołączyły nowoczesne i awangardowe budynki, takie jak cztery wieżowce Centrum Finansowego Torres Business Area w północnej części miasta i alternatywne trasy, takie jak udana trasa Bernabéu Tour, która oprowadza zwiedzających po historycznych obiektach Realu Madryt, posiadającego wiele europejskich i międzynarodowych tytułów.

Pałac Królewski El Pardo

Zaledwie 15 kilometrów na północ od Madrytu, obok lasu dębowego, w którym gnieździ się jeszcze bardzo rzadki orzeł cesarski, w XIV wieku Henryk III zarządził budowę pierwszego pałacu myśliwskiego w El Pardo, zalążka, którą kolejni królowie – zwłaszcza Karol III – rozbudowywali, aż nadali mu status siedziby królewskiej. 

Spośród 53 pomieszczeń, które tworzą pałac El Pardo, zwiedzanie z przewodnikiem ogranicza się do 15 lub 20 najbardziej interesujących, wszystkie wzbogacone o kolekcję ozdobne Królewskich Fabryk – gobeliny i dywany Santa Barbara, lampy La Granja, brązy i porcelany z Buen Retiro. Tylko jeden dywan, ten w patio Burbonów, waży aż 1800 kilogramów. 

Odwiedzane są również pokoje, w których Francisco Franco mieszkał i pracował w latach 1940-1975. W pobliżu pałacu znajduje się mały dom księcia, który jest prezentem, który Maria Luisa de Parma, żona księcia Carlosa, podarowała sobie, aby móc spędzać czas w odpowiedniej odległości od wystawnego Carlosa III. Projekty są autorstwa neoklasycznego Juana de Villanueva, a najlepsze obrazy są od Jordana, Mengsa i Bayeu. 

Usytuowany na wzgórzu obok miasta, spokojny klasztor kapucynów oferuje – oprócz pięknego widoku na górę i pasmo górskie Guadarrama – un Cristo yacente (rzeźba Jezusa w grobie), o którym jego autor, Gregorio Hernandez, powiedział: „Ja stworzyłem ciało, ale głowa została stworzona przez Pana”.

Zwiedzanie kończy się zwiedzaniem wiejskiej posiadłości księcia Arco – należącej do Filipa V, z piękną kolekcją XIX-wiecznych tapet w stylu francuskim i ogrodem stuletnich drzew – oraz spacerem po terenach góry otwartych dla zwiedzających i mniej przez nich uczęszczanych. 

Trasa biegnąca wzdłuż zachodniego brzegu rzeki Manzanares do zbiornika El Pardo jest wizualnym safari najbardziej godnym polecenia, gdzie z łatwością można zobaczyć jelenie, daniele i dziki. 

Aranjuez

Olśniewające są schody, Sala Tronowa, Gabinet Chiński – w całości pokryty porcelaną z Królewskiej Fabryki Retiro – oraz Gabinet Arabski, replika pokoju Dwóch Sióstr Alhambra. 

Zwracając się w lewo przy wyjściu z budynku królewskiego, mała otwarta brama obok arkad Alei Pałacowej daje dostęp do ogrodu Parterre, któremu patronuje fontanna Herkulesa (koniec XVIII wieku) oraz świeckie przykłady magnolii, drzewa truskawkowego, lipy srebrzystej i palmy chilijskiej. Dwa mosty łączą ten gród z ogrodem wyspy – pełnym fontann i marmurowych rzeźb postaci z mitologii – tak zwanym, bo otoczonym sztucznym ujściem i naturalnym przebiegiem Tagu. 

Ta okoliczność zmusza zwiedzającego do ponownego przejścia przez ogród Parterre, aby wyjść na plac Santiago Rusiñol i przejść ulicą Reina w poszukiwaniu pobliskiego ogrodu książęcego. Przejście wnętrzem tego ogromnego, 150-hektarowego ogrodu, dzieła Karola IV, może trwać godzinę, ale jest to zachwycający spacer w cieniu bananowców, kasztanowców, lip, topoli, jesionów i porostów. 

Po drodze znajduje się Muzeum Faluas, w którym przechowywane są eleganckie łodzie używane przez królów do rekreacji na Tagu oraz casa del Labrador, pałac Karola IV i Marii Luizy z Parmy, pełen kapryśnych elementów, takich jak platynowy gabinet, z jego dekoracjami z tego samego materiału.

San Lorenzo de El Escorial

50 kilometrów na północny zachód od Madrytu, na słonecznych zboczach Sierra de Guadarrama, znajduje się Real Sitio de San Lorenzo de el Escorial z gigantycznym klasztorem, budowę którego Filip II zarządził na pamiątkę zwycięstwa, jakie jego armia odniosła nad Francuzami w bitwie pod San Quintín 10 sierpnia 1557 roku, w dniu San Lorenzo, stąd też jego dzieło ma kształt zbliżony do rusztu na pamiątkę męczeństwa poniesionego przez świętego. 

Juan Bautista de Toledo, który rozpoczął prace w 1563 r., i Juan de Herrera, który ukończył je w 1584 r., byli architektami tej ogromnej granitowej masy, której główna bryła mierzy 208 metrów długości na 162 metry szerokości i której głównymi atrakcjami dla zwiedzających są pałace – pałac Bourbona jest majestatyczny, zwłaszcza w porównaniu z surowością sypialni Kartuzów, w którym zmarł Filip II w 1598 r.; bazylika – z 90-metrową kopułą i 30-metrowym ołtarzem; panteony – w których pochowana jest większość królów Hiszpanii od czasów Karola V; biblioteka – w której przechowywany jest Kodeks Wergiliusza, manuskrypty św. Augustyna, las cantigas (zbiór pieśni) Alfonsa X Mądrego, teksty arabskie, które nie zostały spalone przez Cisnerosa. W sumie 40.000 tomów na stojakach, nowatorski układ na owe czasy, ale z grzbietami skierowanymi do wewnątrz, ze względu na konserwację. Nowe Muzea, w których ośmiu salach ocierają się o siebie wielcy mistrzowie XV, XVI i XVII wieku, tacy jak El Bosco, Van der Weyden, Veronés, Tintoretto, Bassano, Ribera, Velázquez, Zurbarán, Valdés Leal i oczywiście El Greco, którego obraz Męczeństwo świętego Maurycego przewodzi siódmej sali, mimo iż według kronik nie podobał się zbytnio Filipowi II.  

Wizyta w Królewskim Teatrze San Lorenzo de El Escorial uzupełniona jest o Casita del Príncipe (dom księcia), maleńki, ale pełen dzieł sztuki, oraz Królewskie Koloseum Carlosa III, oba zaprojektowane przez Juana de Villanueva. 

9,5 km od San Lorenzo de El Escorial, w miejscu, gdzie znajduje się dolina Cuelgamuros, stoi ogromny krzyż, który wieńczy jeden z najbardziej kontrowersyjnych zabytków w historii Hiszpanii: Dolina Upadłych (el Valle de los Caídos). Zbudowany pod koniec wojny domowej, w latach 1940-1958, według projektu architektów Pedro Muguruza i Diego Méndeza, kompleks obejmuje największą bazylikę w historii chrześcijaństwa, o długości 262 metrów, która wymagała wykopania 200.000 metrów sześciennych skał. Krzyż, który można zobaczyć z odległości 40 kilometrów, jest również największym krzyżem w świecie chrześcijańskim, o wysokości 150 metrów i 46 metrów od początku do końca ramion.

 Czterech ewangelistów wyrzeźbionych na pierwszej podstawie to dzieło Juana de Avalos. W drugiej przedstawione są cztery cnoty kardynalne. 

Dolina Upadłych, odwiedzana co roku przez tysiące turystów, ma zarówno zwolenników, jak i krytyków i jest dziełem równie imponującym, co niepokojącym, gdyż przywołuje straszliwy konflikt, z którym zmierzyli się Hiszpanie w pierwszej połowie XX wieku. Prawo Pamięci Historycznej starało się rozstrzygnąć losy tego konfliktu, stawiając sobie za cel upamiętnienie i rehabilitację pamięci wszystkich tych, którzy zginęli w wojnie domowej w latach 1936-1939 oraz wspieranie dążeń do pojednania i współistnienia.

Alcalá de Henares

Lista tych, którzy studiowali w Alcalá jest dłuższa niż Encyklopedia: Quevedo, Tirso, Mateo Alemán, Antonio Pérez, Juan de Austria, Alejandro Farnesio, Tomás de Villanueva, 18 kardynałów, 29 radnych Tridentine’a, gubernatorzy generalni Kastylii, inkwizytorzy, arcybiskupi, i wielu innych.

A lista urodzonych tu osób również nie jest skromna: od Cervantesa do Azaña, w tym królowa Katarzyna Aragońska i cesarz Franciszek I Habsburg. Koniecznie trzeba spędzić jeden dzień zwiedzając centrum wiedzy i władzy. 

Analiza miasta Complutense, uznanego przez UNESCO w 1998 roku za Miasto Światowego Dziedzictwa UNESCO, obejmuje około 50 rozdziałów – czytania historii zabytków – ale jeśli pominiemy te mniej znane – szpikulcowe i inne o niedostępnym charakterze – klasztory zamknięte – rzecz jest zredukowana do dziesięciu istotnych tematów. 

Szybki ich przegląd można przeprowadzić wchodząc do otoczonego murem miasta pieszo przez Puerta de Madrid, aby kontynuować wzdłuż Calle del Cardenal Sandoval y Rojas, na końcu którego znajduje się Pałac Arcybiskupi – patrząc na jego fasady, jedną renesansową i drugą w mudejarskim akcentem – oraz klasztor San Bernardo, założony w XVII wieku przez arcybiskupa Toledo i Inkwizytora Generalnego, który nadaje ulicy swoje imię. 

Bardzo blisko pałacu, na Calle de San Juan, znajduje się Casa de la Entrevista, nazwana na cześć domu, który został utrzymany w 1486 roku przez królową Izabelę i żeglarza z własnymi wyobrażeniami o planecie, Krzysztofa Kolumba, który naturalnie wykorzystał okazję do przekazania ich królowej. 

Z tego domu nie ma nic łatwiejszego niż dostać się na Plaza de los Santos Niños, na którym stoi hiperboliczna bryła Katedry Magistralno-Chrześcijańskiej, w stylu późnego gotyku – koniec XV wieku. Wieża herreryjska, z XVI w. – jest spiczasta i przypominająca bociana, jak wszystkie wieże w tym miejscu, ale dominuje nad nimi ze względu na swoją dużą wysokość.  

Trasa piesza kontynuowana jest wzdłuż Calle Mayor, której rząd pasaży jest bardzo przydatny do robienia zakupów w dni, kiedy słońce świeci najjaśniej lub te  burzliwe, które jednak należą do rzadkości. W tym miejscu otwierają się dla zwiedzających drzwi domu Cervantesa, który jest niczym innym jak dobrze przemyślaną repliką XVI-wiecznego dworu – wzniesionego oczywiście w miejscu, gdzie mieszkał jego ojciec, Figaro Rodriguez – oraz szpitala Antezana (XV w.). 

Na końcu tej wielkiej, portykowej drogi, trasa kończy się na placu Cervantesa, który wraz z kioskiem, rzeźbą el genio, ratuszem, kaplicą Oidora i starym koralem komedii (corral de comedias – patio, na którym wystawiano sztuki teatralne) stanowi serce miasta.

 W kaplicach Antezany i Oidora mieści się Centrum Interpretacji dedykowane Miguelowi de Cervantes, z cennymi eksponatami, takimi jak chrzcielnica czy reprodukcja świadectwa chrztu pisarza. Centrum oferuje również wystawy czasowe przez cały rok.

Po drugiej stronie miasta bije drugie serce Alcalá, Colegio Mayor de San Ildefonso (dawny uniwersytet), założony pięć wieków temu. Za fasadą plateresco, dzieła Gila de Hontañón, podążają patia w kolejności odpowiadającej ich kameralności: Plaza Mayor, Plaza de los Filósofos i Plaza Trilingüe. Ostatnie z nich prowadzi do Paraninfo, pod którego mauretańskim stropem przyznawane są, z wielkim rozgłosem, nagrody Cervantesa. W przedostatnim patio, z kaplicą o filigranowym białym tynku, znajduje się grób Cisnerosa. Słynne jest to, że ojciec uniwersytetu przepowiedział: „To, co zostało zrobione z ziemi, jutro będzie zrobione z marmuru”. Jego pomnik jest rzeczywiście z niego wykonany, w dodatku ze szlachetnej odmiany białego, karraryjskiego.

Villas de Madrid

W całej Wspólnocie Madrytu znajduje się sześć miasteczek położonych w przepięknych obszarach przyrodniczych, które mają również bogate dziedzictwo historyczne i kulturowe oraz stanowią wielką atrakcję gastronomiczną: Buitrago del Lozoya, Chinchón, Colmenar de Oreja, Navalcarnero, Nuevo Baztán i Rascafría. W celu promowania turystyki w tych miejscach, Wspólnota Madrytu uruchomiła program „Villas de Madrid”, dzięki któremu można uzyskać znaczne zniżki w tamtejszych muzeach, hotelach, restauracjach, itp., pokazując swoją kartę VillaCard, którą można otrzymać bezpłatnie w każdym biurze turystycznym sieci Mad about info.

Natura

Wspólnota Madrytu posiada również wspaniałe atrakcje przyrodnicze. Jest to region o dużych kontrastach krajobrazowych i różnorodności biologicznej, o dużym znaczeniu ekologicznym. Piętnaście procent terytorium Madrytu składa się z chronionych obszarów przyrodniczych, wśród których wyróżnia się Park Narodowy Sierra de Guadarrama we wschodniej części Gór Kastylijskich. 

Obejmuje on 34.000 hektarów, z czego 64% to tereny Madrytu, a 36% Segovii we Wspólnocie Kastylii i León. W tym parku znajduje się najwyższy szczyt Wspólnoty Madrytu, Peñalara (2.428 metrów), oraz unikalna płaskorzeźba na Półwyspie Iberyjskim: Pedriza, granitowy batolit otoczony klifami, ścianami skalnymi, potokami i małym zagajnikami sosen zwyczajnych i sosen czarnych, ostrokrzewem i krzewami. 

W parku zostało zinwentaryzowanych ponad 130 gatunków ptaków, 60 gatunków ssaków, płazów i gadów. 

W Madrycie znajdują się również inne interesujące miejsca przyrodnicze, takie jak rezerwat biosfery Cuenca Alta del Río Manzanares, Sierra del Rincón, Sierra Norte, Hayedo de Montejo czy Monte de El Pardo. Tereny te oferują idealne warunki do uprawiania różnych form aktywności na świeżym powietrzu: sporty zimowe i wodne, obserwacja ptaków, jazda konna, alpinizm, wspinaczka, speleologia, tyrolka, łucznictwo, golf, jazda na rowerze, agroturystyka, turystyka itp.

Zakupy

W ostatnich latach region Madrytu stał się krajowym i międzynarodowym wzorcem jako wysokiej jakości ośrodek turystyczny i jest obecnie drugim co do wielkości ośrodkiem handlowym w Europie. 

Turyści mają w zasięgu ręki bardzo szeroki wachlarz możliwości zakupowych, od dużych powierzchni handlowych po małe tradycyjne sklepy, oferujące produkty w różnym stylu o cenach dla wszystkich rodzajów kieszeni. Znana Milla de Oro, w dzielnicy Salamanka, jest obowiązkowa dla luksusowego turysty zakupowego. Tutaj duże marki modowe ocierają się o międzynarodowe ikony luksusu. Biżuteria, sklepy obuwnicze i najbardziej prestiżowe marki modowe i akcesoryjne, a także galerie sztuki i antykwariaty uzupełniają ofertę w tym zakresie. Zakupy w butikach i sklepach w dzielnicy Salamanka to przyjemność dostępna tylko dla najbardziej wyselekcjonowanych kieszeni. 

Jeśli szukasz najnowszych trendów w modzie, jak również oryginalności, awangardy i bohemy, celem podróży jest obszar pomiędzy Chueca i Fuencarral. Jest tam duża liczba małych sklepów dla młodych i transgresywnych klientów, którzy podążają za najnowszymi trendami. 

Obszar ten jest częścią projektu Triball Madrid, który ma na celu przekształcenie go w ważny ośrodek handlowy i turystyczny, na równi z nowojorskim Soho. 

Puerta del Sol, Gran Vía, Preciados i Princesa stanowią najbardziej komercyjną część stolicy, z ciągłym napływem i odpływem ludzi, gdzie turysta może znaleźć sklepy wielkich franczyzy mody, z ubraniami o najnowszych trendach w przystępnych cenach, jak również jedno z wielkich centrów handlowych w Hiszpanii, z wszelkiego rodzaju produktami, w tym pamiątkami. Ponadto, w centralnej części stolicy, turyści mogą znaleźć najbardziej tradycyjne hiszpańskie produkty. Rękodzieła, ceramika, wyroby ze srebra i skórzane, wachlarze, gitary lub wszelkiego rodzaju instrumenty muzyczne uzupełniają ofertę w strefie handlowej o małe sklepy o wielowiekowej tradycji, które są nadal tak samo aktywne jak podczas ich pierwszego dnia prosperowania. Poza stolicą również  znajdują się sklepy i duże centra handlowe.

Rynki na świeżym powietrzu

Rynki są typowe w całym regionie. Zazwyczaj odbywają się one na zewnątrz, w miejscach publicznych i w specjalne dni. Produkty w sprzedaży są bardzo zróżnicowane: żywność, odzież, artykuły gospodarstwa domowego, rośliny, biżuteria. 

Od zawsze cieszą się dużą popularnością, ponieważ w przestrzeni o podobnej wielkości znajduje się wiele różnych artykułów, a ceny są niższe niż w tradycyjnych sklepach. 

Oprócz tradycyjnych targów żywności i odzieży, istnieją inne wyspecjalizowane rynki cieszące się dużym zainteresowaniem, takie jak rynek książki na Cuesta de Moyano, z autentycznymi klejnotami literackimi; ten na Avenida de Felipe II, ze straganami „hippy”; tradycyjny targ filatelistyczny na Plaza Mayor, rynek motoryzacyjny w Museo del Ferrocarril lub ten na Plaza Conde de Barajas, z dobrą próbką obrazów. 

Pchli targ w Madrycie par excellence to Rastro, średniowiecznego pochodzenia rynek, jedna z ikon miasta. Odbywa się on w każdą niedzielę na Plaza de Cascorro i w jego okolicy, a wśród wielu innych ciekawostek znajduje się wiele straganów oferujących stare, nowe i używane przedmioty, takie jak ubrania, rzemiosło, meble, płyty, książki i komiksy. 

Nie zapominając o targach organizowanych w innych gminach regionu, takich jak Majadahonda, czy średniowieczne targi w Alcalá de Henares, Manzanares el Real i Buitrago del Lozoya.

Gastronomia

Rewolucja gastronomiczna, której doświadcza Hiszpania, osiąga swój szczyt w Madrycie. Stolica Hiszpanii ma jedną z najbardziej atrakcyjnych i zróżnicowanych ofert kulinarnych na świecie: awangardową, międzynarodową, klasyczną, etniczną, regionalną. 

Kuchnie stolicy tętnią życiem, oferując swoim gościom niezapomniane wrażenia, nowe restauracje i miejsca rozrywki dla smakoszy są stale otwierane, a wydarzenia takie jak Madryt Fusión, prawdziwy „szczyt” światowej gastronomii, odbywają się na bieżąco. Na czele tego wybuchu stoi David Muñoz, pomysłowy i transgresywny szef kuchni, który zdobył trzy gwiazdki Michelin dla swojej restauracji Diverxo. Wraz z nim inni szefowie kuchni, tacy jak Diego Guerrero, Ramón Freixa, Sergi Arola, Paco Roncero czy Ricardo Sáez umieścili Madryt na Olimpie Kuchni, z 16 restauracjami wyróżnionymi gwiazdkami Michelin. 

Miłośnicy tradycyjnej gastronomii mogą skorzystać z wyjątkowej oferty w stuletnich restauracjach, takich jak Lhardy, słynąca z mitycznego cocido (gulasz madrycki) i madryckich flaków, a także z tajemnic politycznych i miłosnych, które kryją się w jej murach; Casa Labra, której dorsz w cieście spowodował zalew wielbicieli, którzy przychodzą do tego centralnego miejsca, z pokolenia na pokolenie, aby spróbować tego soczystego przysmaku; Kawiarnia Gijón, miejsce spotkań poetów i powieściopisarzy z lat 1998 i 1927, miejsce kultu dla ambitnych pisarzy i bohemy ze wszystkich dziedzin życia; czy też restauracja Botín, która w 1725 roku w Madrycie Habsburgów zapaliła swój piec, co czyni ją najstarszą restauracją na świecie. 

Tawerny i bary tapas to kolejna z wielkich kulinarnych atrakcji stolicy Hiszpanii. Wychodzenie na piwo i dzielenie się kilkoma daniami czy tapasami z przyjaciółmi to jeden z najgłębiej zakorzenionych zwyczajów wśród mieszkańców Madrytu, w porze aperitifu, po południu lub późno w nocy. Każdy czas i każda wymówka jest dobra, aby cieszyć się przyjaźnią i życiem ze świeżym i dobrze warzonym piwem w ręku, przed ladą pełną pokus w postaci tradycyjnych lub kreatywnych pinchos i tapas. Oferta jest nieskończona i mimo, że każdy ma swoje preferencje i utarte trasy przez bary stolicy, każdego dnia i na każdym kroku odkrywasz coś nowego, co zamienia hobby wyjścia na tapas, czy wrzucenia czegoś na ząb, w niezapomnianą przygodę.

 Pogoda w Madrycie