Czy zastanawiasz się, które z win jest najlepsze w Hiszpanii? Czy nadal nie wiesz, jak otworzyć, podać, przechować wino? Jak cieszyć się dobrym kieliszkiem wina? Jesteś we właściwym miejscu!

Zdecydowana większość Hiszpanów i duża część ludzkości lubi pić wino, ze względu na jego smak, konsystencję, jak również jego obecność podczas dobrych posiłków, spotkań z przyjaciółmi czy romantycznych kolacji. Jeżeli nie opowiedziano Ci, jak obchodzić się z winem, ani nie wyjaśniono szczegółów i pojęć, które trzeba znać, aby móc w pełni cieszyć się dobrą butelką wina, przeczytaj nasz przewodnik. W tym przewodniku wyjaśnimy Ci, jak spożywać ten napój i udostępnimy listę najlepszych hiszpańskich win uporządkowanych według nazw pochodzenia.

 Wino to kultura sama w sobie w niektórych regionach Hiszpanii (to samo dotyczy wielu innych produktów dla koneserów, takich jak oliwa z oliwek). Istnieją obszary, które żyją tylko z sadzenia winorośli, jej zbiorów i późniejszej transformacji w cenny eliksir. Sfermentowany sok winogronowy nie ma drugiej szansy, ponieważ pierwsze wrażenie, jakie wywrze na Tobie wino, jest tym, które już pozostanie. Złe doświadczenie może warunkować postrzeganie wina na zawsze i w większości przypadków wynika z braku informacji na temat raczej podstawowych zagadnień. Aby tak się nie stało, przygotowaliśmy pełną listę najlepszych win na terytorium Hiszpanii.

Historia i pochodzenie hiszpańskiego rynku wina

Hiszpania jest jednym z największych producentów, konsumentów i eksporterów wina. Ma to związek z klimatem,  który sprzyja uprawie winorośli, jak również z wielowiekowym dziedzictwem kulturowym, dzięki któremu Hiszpania sytuuje się w jednym z głównych punktów w światowej panoramie tego napoju.

Fenicjanie, poprzez swoich kupców, wprowadzili na Półwyspie Iberyjskim nie tylko najbardziej zaawansowane techniki uprawy i produkcji, ale tekże najodpowiedniejsze do uprawy w tamtym rejonie odmiany winorośli już około 1000 lat przed naszą erą.

Kilka wieków później Rzymianie odkryli jakość win hiszpańskich. Wina z żyznej równiny rzeki Duero były wykorzystywane do zaopatrzenia armii i do dziś na tych terenach można podziwiać rzymskie mozaiki z motywami ornamentalnymi związanymi z bogiem Bachusem.

Nie można nie wspomnieć o innych potężnych producentach wspaniałych i cennych win, takich jak Francja, Włochy, Chorwacja, Stany Zjednoczone czy Ameryka Południowa a także wielu innych. Obecnie niewiele jest krajów, które nie mają własnej, chronionej nazwy pochodzenia. Jednakże, poniższy przewodnik koncentruje się wokół hiszpańskiej kultury i tradycji związanej z zarówno produkcją, przechowywaniem, jak i konsumpcją wina. Znajdziesz w nim rekomendacje, które należy wziąć pod uwagę przy zakupie, przechowywaniu i przede wszystkim piciu wina. Poznasz najważniejsze, chronione nazwy pochodzenia (hiszp. denominación de origen – D.O.) w Hiszpanii, jak również wybór win, które cieszą się największym uznaniem.

Reserva nie oznacza lepszego wina. Wielu ludzi uważa, że dopisek reserva na butelce wina jest jednoznacznym synonimem dobrego wina. Crianza, Reserva lub Gran Reserva, odnosi się do czasu starzenia się w drewnie win, nigdy do ostatecznej ich jakości. Crianzas na ogół oferują więcej owocowych aromatów i wyraźny smak. Reservas, z drugiej strony, mają tendencję do trzeciorzędowych aromatów (skóra, tytoń, wędzone) i są długo wyczuwalne w ustach. To kwestia gustu.

Nie pij świeżo odkorkowanego wina. Długo starzonych win, takich jak gran reservas, nie pija się świeżo odkorkowanych. Należy dać im pooddychać przynajmniej kilka minut (a najlepiej co najmniej pół godziny). Można je również wlać do dekantera, aby sprawdzić kolor i strukturę oraz odfiltrować osad.

Niektóre wina stabilizują się wraz z wiekiem. Stwierdzenie, że wino nabiera wartości z biegiem lat, jest prawdziwe w w kontekście niektórych trunków. Jeśli chodzi o wina starzejące się, które były przechowywane w dębowych beczkach, wentylacja tlenowa odbywa się bardzo powoli. W szczególnych przypadkach, upływ czasu pozwola na wytworzenie w zawartości butelki nowych aromatów (tzw. trzeciorzędowych) jak również stabilizację wina.

Pozycja butelki musi być pozioma. Zaleca się, aby butelki zawsze były utrzymywane w pozycji poziomej, ponieważ korek potrzebuje wilgoci, aby pozostać rozszerzonym i w ten sposób zapobiec przedostawaniu się tlenu do butelki. Z jednym wyjątkiem, jeśli chodzi o wina musujące, najlepiej jest przechowywać je w pozycji stojącej, tak aby ciśnienie i dwutlenek węgla nie spowodowały rozpadu korka.

Wybierz odpowiedni kieliszek do picia wina. Kształt kieliszka ma duży wpływ na degustację wina. Zależnie od wyboru szkła, właściwy kieliszek może podkreślić niektóre odmiany aromatów, gdy tymczasem nieodpowiedni może ukryć je koncentrując uwagę na alkoholu. Pamiętaj, że im bardziej napełniony kieliszek, tym mocniejszy smak, więc zawsze lepiej podawać wino w mniejszych ilościach, nie wypełniając go po brzegi. Kieliszki muszą być zawsze przezroczyste, aby móc docenić wszystkie cechy charakterystyczne wina: konsystencję, kolor itp. Za każdym razem, gdy zamierzasz spróbować innego wina, zmień kieliszek lub umyj ten, który masz, aby nie mieszać aromatów.

Wybierz wino w zależności od menu (parowanie). W zależności od potraw, jedno lub drugie wino będzie bardziej odpowiednie. Po ustaleniu menu i dań do podania, należy przystąpić do wyboru win i określić, w jakiej kolejności będą one serwowane. Aktualnie najczęściej podaje się jedno wino do całego posiłku (z reguły trzeba będzie wybrać młode wino). W zależności od dania, które ma być zaserwowane, trzeba wiedzieć, które wino ma mu towarzyszyć. Lekkie białe wina podaje się do ryb białych, białe cięższe wina do ryb tłustych, owoców morza i sosów, lekkie czerwone wina świetnie komponują się z czerwonym mięsem, różowe wina podaje się do mięsa białego a czerwone ciężkie wina do mięsa czerwonego i dziczyzny.

Dekantacja zależy od typu wina. Dekantacja to przelanie wina do karafki lub dekantera. Karafka jest bardzo przydatna i nie chodzi tu tylko o to, aby ładnie wyglądała na stole. To tutaj konsystencja i aromaty wina są naprawdę wydobywane, wino “oddycha” i budzi w sobie aromaty, które w przeciwnym razie pojawiłyby się po kilku godzinach. Należy pamiętać, że nie jest konieczne, aby dekantować wszystkie wina, to zależy od rodzaju. Procedura ta jest wykorzystywana w przypadku win crianza, które spędziły lata w butelce oraz dla mocniejszych win, które muszą być dekantowane w celu napowietrzenia – w ten sposób odkrywają one szersze spektrum aromatyczne i stają się łagodniejsze w smaku.

Picie wina to sztuka. Jeśli zawsze pijesz wino, nie tracąc czasu na jego właściwe spróbowanie, przegapisz wiele z tego wspaniałego doświadczenia. Po podaniu obserwuj kolor wina – ustaw kieliszek pod światło lub “zrób tło” białą kartką. Wino powinno być lśniące, nie może być mętne. Delikatnie potrząśnij winem, obracając kieliszek. Trzymaj kieliszek za nóżkę, aby go nie ogrzać. Doceniaj aromat wina. Zapach wina, którego prawidłowa nazwa to bukiet, jest jedną z jego najważniejszych cech. Bukiet jest tworzony podczas reakcji chemicznych, które są generowane wraz z wiekiem wina. Wino należy pić małymi łykami, upij odrobinę koncentrując się na jego strukturze i konsystencji. W końcu, posmakuj wino – poruszaj językiem, policzkami i głową, aby dotarło do wszystkich kubków smakowych. Smak wina pozostanie w ustach na dłużej, zastanów się nad tym chwilę, a będziesz gotowy/a do dalszej konsumpcji i cieszenia się tym doświadczeniem.

Denominacja – chroniona nazwa pochodzenia – lista 9-ciu najważniejszych w Hiszpanii

W Hiszpanii istnieje 69 różnych, chronionych nazw pochodzenia. Chcielibyśmy sporządzić listę wszystkich z nich, postaramy się jednak skomentować 9, które ze względu na produkcję, wartość rynkową lub po prostu uznanie wydają się nam najbardziej warte podkreślenia.

Najstarsze pochodzą z 1933 r. (Jerez, Manzanilla, Montilla-Moriles, Rioja itd.), chociaż zostały one prawnie uznane dopiero po latach. Oprócz ścisłych przepisów dotyczących jakości, jeśli obszar produkcji chce uzyskać D.O. (denominación de origen), musi być uznany co najmniej pięć lat wcześniej jako region produkcji win gatunkowych.

D.O Ribera de Duero (Kastylia i León)

Ribera del Duero jest chronioną nazwą pochodzenia, która jest domem dla winnic znajdujących się w Kastylii i León, w pasie dorzecza Duero, o długości około 115 kilometrów i szerokości 35, położonych u zbiegu prowincji Soria (19 gmin), Burgos (60), Segovia (4) i Valladolid (19), zaczynając w przybliżeniu na wschód w San Esteban de Gormaz i rozciąga się do Quintanilla de Onésimo na zachodzie.

Pod koniec 2005 r. uprawy w tym miejscu stanowiły około 2 % całego obszaru przeznaczonego pod uprawę winorośli w Hiszpanii. Obecnie obejmuje on zarejestrowany obszar winnic o powierzchni 22 319 hektarów i składa się z 8 258 aktywnych plantatorów winorośli i 308 winnic.

W 2016 r. zbiory zakończyły się zebraniem 133 milionów kilogramów winogron o optymalnej jakości, z czego 96 procent należy do kategorii winogron czerwonych. Również w 2016 r. osiągnęła rekordową sprzedaż – 91 964 786 etykiet dostarczanych do winnic.

Denominación de origen, jak wiemy dzisiaj, pochodzi z inicjatywy grupy uprawiających winorośla i winiarzy zajmujących się promocją winnic i jakością win w Ribera del Duero. Pierwsze protokoły zebrane w księgach Rady Regulacyjnej pochodzą z 23 lipca 1980 roku. Dwa lata później, Ribera del Duero została uhonorowana chronioną nazwą pochodzenia. Jest to najstarsza i najważniejsza nazwa pochodzenia Wspólnoty Kastylii i León. Produkuje pyszne i renomowane czerwone wina o dużej złożoności, z odmiany winogron tempranillo (tinto fino).

D.O. Rioja

La Rioja jest jednym z najważniejszych obszarów produkcji wina na świecie. Ma bogatą historię, wyjątkową glebę i klimat. Wspaniałe czerwone wina produkowane są z odmian tempranillo i garnacha, które dojrzewają z wielkim mistrzostwem, demonstrując doświadczenie zdobyte z upływem czasu z pokolenia na pokolenie.

D.O. Ca. Rioja jest kwalifikowaną nazwą pochodzenia, która rozciąga się wzdłuż rzeki Ebro poprzez wspólnoty autonomiczne La Rioja i Kraj Basków, a w mniejszym stopniu Navarrę, Kastylię i León. La Rioja ma ponad 2000 lat historii związanej ze światem wina. Uprawa winorośli została wprowadzona przez Rzymian, o czym świadczą różne pozostałości archeologiczne znalezionych maszyn i piwnic winiarskich, a następnie kontynuowana przez Fenicjan i Celtyberów.

La Rioja przechodzi ciągły proces odnowy i modernizacji, dostosowując się do nowych wymagań konsumentów, co sprawia, że jest to jeden ze światowych punktów odniesienia w zakresie obszarów produkcji wina. W dniu 6 czerwca 1925 r. La Rioja została uznana za pierwszą nazwę pochodzenia w Hiszpanii, starając się w ten sposób chronić “markę” Rioja i jakości jej win przed ewentualnym fałszerstwem. W 1991 r. La Rioja stała się pierwszą w Hiszpanii zakwalifikowaną nazwą pochodzenia (krok powyżej normalnego D.O.). Uznanie to zaowocowało zaufaniem konsumentów, a dziś La Rioja stała się jednym z najbardziej charakterystycznych i rozpoznawalnych obszarów produkcji wina na świecie.

D.O. Jumilla (Region Murcji)

Nowe Jumillas, które nie zaprzeczają, że ich wina były przez wieki związane ze średniowiecznymi skórami, z awaryjnym wywozem do zainfekowanej filokserą Francji oraz z naprawą klasy, koloru i struktury głodujących win z innych obszarów, zdołały zerwać z tą tradycją dzięki wysiłkom modernizacyjnym niektórych winiarzy i plantatorów winorośli, którzy zdecydowanie zaangażowali się w uprawę winogron monastrell zebranych w momencie ich dojrzewania, poszukując mniejszego wolumenu i klasy, a więcej jakości, tak więc w rekordowym czasie udało im się zdobyć prestiż i uznanie tak krajowe jak i międzynarodowe.

Odkrycie nasion winorośli Vitis vinifera na różnych obszarach gminy Jumilla, takich jak Chalcolithic Osada El Prado, Necropolis El Molar i Jaskinia Los Tiestos, które są wystarczająco odległe od siebie i wystarczająco dokładne pod względem daty i wyjątkowości, pozwalają nam zapewnić, że winorośl jest znana na tym obszarze od ponad 5.000 lat.

W 1966 r. ogłoszono Jumilla D. O., jedną z najstarszych nazw pochodzenia w Hiszpanii. D.O. Jumilla znajduje się w południowo-wschodniej Hiszpanii, jest to obszar charakteryzujący się szerokimi dolinami i równinami, a także górami, strefą przejściową między wybrzeżem Lewantu nad Morzem Śródziemnym a płaskowyżem Castilia-La Mancha, chroniącą dwie szerokie strefy produkcji: gminę Jumilla w prowincji Murcia oraz gminy Montealegre del Castillo, Fuenteálamo, Ontur, Hellín, Albatana i Tobarra w prowincji Albacete.

Obecnie istnieje około 2 350 plantatorów winorośli, którzy uprawiają ponad 30 000 hektarów winnic, z czego ponad 40% znajduje się w gminie Jumilla. Jego średnia roczna produkcja wynosi około 64 milionów kilogramów winogron, z których kwalifikuje się tylko około 22 milionów litrów wina, tak wiele wina jest nadal przewożone luzem lub butelkowane bez nazwy pochodzenia.

W ostatnich latach, wina z Jumilla D.O. prowadziły rewolucję odmiany monastrell jako rodzimej nazwy, która je określa. Poziom jakości osiągnięty przez ten obszar w tym czasie oznacza, że Jumilla jest uważana za jedną z najbardziej wschodzących nazw hiszpańskiej sceny winiarskiej, z doskonałymi wynikami zarówno na rynku krajowym, jak i na rynku międzynarodowym.

D.O. Rias Baixas (Galicja)

Z odmiany albariño, jednego ze szczepu białych winogron o największej wyrazistości i jakości wśród win hiszpańskich, bardzo kwiatowych i terpenowych, nadającego się zarówno do otrzymywania świeżych i aromatycznych młodych win, jak i do fermentacji i dojrzewania w beczkach, powstaje D.O. Rías Baixas. Początkowo określano ją jako “wielką białą nadzieję win hiszpańskich”, od lat faktycznie jest wspaniałą i ugruntowaną już rzeczywistością.

Historia winiarstwa regionu jest ściśle związana z Camino de Santiago i odmianą albariño. Istnieją pewne kontrowersje na temat pochodzenia szczepu albariño. Niektóre teorie donoszą, że pochodzą one z Galicji, podczas gdy inne wersje wskazują, że zostały wprowadzone w XII wieku przez zakon cystersów (klasztor Armenteira) od Renu przez Camino de Santiago. Nie wyklucza się również, że ich historia może być związana z niemiecką odmianą riesling. Istnieją również inne teorie sugerujące, że przybyły one z Portugalii, dokąd przypłynęły z Grecji na angielskich statkach. Prawda jest taka, że w ten czy inny sposób uprawa winorośli w tym obszarze jest praktykowana od ponad 1000 lat.

Rías Baixas D.O. znajduje się w skrajnie północno-zachodniej Hiszpanii i jest obecnie podzielona na pięć ściśle określonych podstref: Val do Salnés, który jest dużym obszarem produkcji, z ponad 50% całkowitej powierzchni plantacji i 70% plantatorów, Condado do Tea, O Rosal, Soutomaior i Ribeira do Ulla.

Jeśli chodzi o wina, około 99% produkowanego wina jest białe. Różnice klimatyczne i geograficzne, a także rodzaj lokalnych winogron stosowanych w mieszankach w różnych podstrefach przyczyniają się do tego, iż wina różnią się między sobą określonymi cechach, chociaż w każdym przypadku wszystkie są wykonane z minimum 70% albariño.

D.O. Wina z Madrytu

Chociaż wina madryckie są nadal nieznane wielu wielbicielom win, ich prestiż i historyczna przeszłość sięga XII wieku. Jednakże daleko im jeszcze do dojrzałego wina San Martin de Valdeiglesias, które w swojej największej epoce splendoru i chwały otarło się o prestiżowe wina na szczeblu krajowym.

Wina madryckie są dziś bardzo konkurencyjne, a wysiłek wielu winiarzy, aby zdobyć należne im miejsce w historii, jest podyktowany jakością, którą wiele z ich win dziś oferuje.

Niepohamowany wzrost nieruchomości przemysłowych i przekształcenie wsi w miasteczka dormitoryjne położyło kres winom z Valdemoro, Pinto, Getafe, Móstoles, Torrejón, Alcobendas i Alcalá de Henares, a lotnisko i bazy lotnicze zrobiły to samo dla winnic Barajas i Torrejón.

W latach osiemdziesiątych nastąpił punkt zwrotny w rozwoju win madryckich wraz z wprowadzeniem w 1984 r. nowej specyficznej nazwy pochodzenia win madryckich, a następnie, w 1990 r., prawnie uznanej nazwy pochodzenia. Rok później niektóre wina nosiły już tylną etykietę Vinos de Madrid, a w styczniu 1992 roku wprowadzono na rynek pierwsze wina crianza. Tak więc, to długie historyczne uznanie odrodziło się na nowo, ale było też wyzwaniem dla niektórych nieznanych win, nawet dla dużej części madryckiego rynku.

D.O. Vinos de Madrid znajduje się w geograficznym centrum Hiszpanii, na południe od Wspólnoty Madrytu, tworząc półkole na południe od stolicy. Jego 8 300 hektarów zarejestrowanych winnic znajduje się w 54 gminach oraz w posiadłości El Encín w Alcalá de Henares, w której pracuje 2 891 winiarzy, produkujących 44 winnice i rozmieszczonych w trzech podobszarach: Arganda, Navalcarnero i San Martín de Valdeiglesias.

D.O. Penedés (Katalonia)

Dziś Penedès jest polem do eksperymentowania z winem, jak żaden inny obszar w Hiszpanii, a także miejscem uprawy największej różnorodności odmian winogron. Uprawiane są tu zarówno tradycyjne odmiany białe i czerwone, jak i te obce, najszlachetniejsze, te dozwolone, eksperymentalne i te, które jeszcze nie wykazały się swoistą jakością.

Oprócz koloru win, trzeba też dodać różne techniki uprawy, położenie winnic, produkcję na hektar, wina z najbardziej tradycyjnymi domieszkami, najbardziej ekskluzywne lub najbardziej oryginalne, o różnym potencjale starzenia, złożoności, pochodzeniu dębów – fascynujące! A z drugiej strony, w obliczu tak dużej różnorodności, trudno jest rozpoznać prawdziwą typologię win z Penedès. Dzisiaj istnieje tyle typologii, ile jest winnic, a może nawet tyle ile win. Jednakże, wspólnym mianownikiem win Penedès nadal pozostaje równowaga i ich jakość – we wszystkich wersjach.

D.O Penedès wykazuje duży potencjał na przyszłość. Historycznie jest to wiodący region, który wyznacza trend, wpływając na inne obszary, ze względu na to, że jest bardzo silny gospodarczo. W związku z tym zmiany, które mogą nastąpić w Penedès (jak to miało miejsce w ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat), będą prawdopodobnie wzorem zachowania dla wielu hiszpańskich winnic.

D.O. Penedès znajduje się w północno-wschodnim kwadrancie Hiszpanii, w Katalonii, w prowincji Barcelona. Jest to szeroki i otwarty region, który rozciąga się na dużym pasie lądu między morzem a górami, w połowie drogi między Barceloną a Tarragoną, w samym sercu katalońskiej depresji przybrzeżnej (hiszp. depresión prelitoral catalana), między pasmem gór, a małymi równinami wybrzeża Morza Śródziemnego. D.O. Penedès szczyci się około 24 300 hektarami winnic posadzonych przez 2900 viticulturystów na południu prowincji Barcelona, w 47 gminach oraz na obszarze (Bajo Penedès) położonym w Tarragonie, obejmującym 16 gmin, w których łącznie zarejestrowano 170 bodeg.

Gatunkowe wina musujące należą do kategorii D.O. Penedès od początku istnienia. Od 2014 r. nazywa się je Clàssic Penedès i od tego momentu opracowano wytyczne, które definiują ten produkt.

D.O Rueda (Kastylia i León)

D.O. Rueda jest nazwą pochodzenia w Kastylii i León, nad rzeką Duero i jej dopływami. Głównie produkowane są tam białe wina, ze szczepu verdejo jako niekwestionowany lider, który wnosi do win silną osobowość, kwiaty, owoce, pewne akcenty ziół z niskich gór i bardzo delikatne aromaty.

Obszar ten obejmuje prawie 12.000 hektarów, które znajdują się w różnych gminach, głównie w prowincji Valladolid, ale także w Segowii i Avili. Główną uprawianą odmianą jest wsponiane wyżej verdejo, szczep białych winogron, które nadaje winu odcienie górskiej trawy i pewne owocowe akcenty. Istnieje wiele winnic, które produkują białe wino na bazie odmiany verdejo w D.O. Rueda.

D.O. de Málaga (Sierras de Málaga)

Był czas kiedy Malaga była prestiżowym miejscem, dzięki temu iż jej wino było konsumowane nie tylko na dworach europejskich, ale róniewnież cenione na rynkach całego kontynentu i Ameryki i była bardziej znana niż Jerez.

Wino Malagi, to autentyczne, to chwała win wzmocnionych, głębokich, słodkich, tajemniczych w swojej półprzezroczystej ciemności, które nadal jest jednym z głównych win na świecie, od białego starającego się być wytrawnym po jej Pajarete, który ze swoją delikatnością osiąga jednocześnie dwadzieścia procent.

D.O. Valencia (Walencja)

Doskonałe położenie geograficzne i wspaniały klimat sprawiają, że na tym obszarze produkuje się czerwone wina o najgłębszej barwie w całym Lewancie Hiszpańskim. Klimat jest w pełni śródziemnomorski, ze średnią roczną temperaturą wahającą się między 12 a 16ºC, z dużą ilością słońca. Region ten podzielony jest na cztery podstrefy: na północny zachód, Alto Turia; na północ i centrum, Valentino i na południe, do granicy z Alicante, Clariano; podstrefa Moscatel de Valencia częściowo pokrywa się z Valentino.